Water, water, heerlijk helder water
Drinken is super belangrijk. We kunnen dan ook niet lang zonder. Hier lees je van alles over water. Hoeveel je nodig hebt en waarom. En wist je dat je ook teveel water kan drinken?
Water is van levensbelang. We kunnen het een behoorlijke tijd uithouden zonder eten. De meeste van ons hebben gelukkig genoeg reserves opgeslagen op billen, buik en/of benen. Maar zonder water kunnen we niet zo lang. Waarom eigenlijk niet? En kan je ook teveel water drinken? Hier een korte update over waterrrrrr.
Even terzijde: op de basisschool hadden we een keer een themaweek over water. Daar hoorde een liedje bij. “Water, water, lekker helder water…”. Waarschijnlijk bedoeld om het catchy en vrolijk te maken en het te laten beklijven. Nou dat was gelukt. Help! 27 jaar later en het zit nog in mijn hoofd. Elk keer als ik het woord ‘water’ hoor komt het deuntje in mijn hoofd. Het schrijven van deze blog is daarmee bijna een onmenselijke opdracht. Help!
Een paar korte feitjes
Terug naar water. Om te beginnen een paar feiten op een rij:
- We bestaan voor een groot deel uit water (ongeveer 60%)
- Bij een pasgeboren baby is dit zelfs 75%.
- Ouderen drogen juist een beetje uit (he get, dat klinkt ongezellig zo). Zij bestaan voor ongeveer 50% uit water.
- water zelf bevat geen calorieën
- in veel voedsel zit ook water (denk aan komkommer of watermeloen, maar ook in sla, citrusvruchten en andere meloensoorten zit veel).
- Ons dierlijke brein verwart honger en dorst nog wel eens. Het kan zijn dat je denkt dat je honger hebt, maar eigenlijk heb je dorst! Daarom geven diëtisten de tip om eerst een glas water te drinken als je honger hebt. Goede tip natuurlijk. Ik zou zelfs verder gaan. Probeer tussen de maaltijden niet te eten. Een mens kan zo lang zonder voedsel, tot de volgende maaltijd haal je makkelijk! Heb je een suikerdip? Ga bewegen, dat helpt je lichaam weer even op gang.
Waarom drinken?
We hebben water voor heeel veel dingen nodig, bijvoorbeeld voor:
- Het verwerken van voedsel. Het helpt bij de afbraak in kleine stukjes, maar ook bij het vervoer naar de cellen die het nodig hebben (in je bloed dus). In je cellen is water nodig voor het omzetten van de voedingsstoffen in energie.
- Bescherming van delicate onderdelen van je lijf. Je hersenen en ogen drijven bijvoorbeeld in water. Brrrr je moet er toch niet aan denken dat dat droog komt te staan.
- Het is smeermiddel voor je spieren en bijvoorbeeld je darmen.
- Nieren hebben water nodig om afvalstoffen uit ons bloed te kunnen filteren.
- Je moet kunnen zweten om niet oververhit te raken. En ja daar is ook water voor nodig.
Dat laatste doet me denken aan een hele indrukwekkende aflevering van Zembla die ik een aantal jaren geleden heb gezien. Dat ging over hitteberoerte. Incidenteel komt dit voor bij hardloopwedstrijden. Als je lichaam te warm wordt dan gaan de eiwitten in ons lichaam stollen. Dit proces is niet om te keren (net als bij een eitje). Ohhh je moet er toch niet aan denken! Het hoeft niet eens heel warm te zijn om dit risico te lopen. Dus luister goed naar je eigen lichaam! Helemaal als je super fit en gezond bent, want dan bestaat het risico dat je jezelf overschat! Hier is de aflevering te vinden. Let op: het is geen gezellige aflevering.
Hoeveel drinken?
Balans, balans, balans daar gaat het om in ons lichaam. Per dag verliezen we ongeveer 2,5 liter vocht. Huh, hoor ik je denken? Er wordt toch aanbevolen om dagelijks 1,5 tot 2 liter te drinken? Klopt, de rest vul je aan met vocht uit eten. Deze richtlijn is natuurlijk mega globaal want in werkelijkheid is hangt het van veel verschillende factoren af hoe veel drinken je nodig hebt. Denk hierbij aan:
- Leeftijd. De nierfunctie van degenen hoger in de leeftijdspiramide (ouderen dus :)) is wat slechter. Ook is de huid dunner waardoor er meer vocht verdampt. Heb jij ook een dunner huidje? Dan is het dus aan te raden (zeker bij warm weer!) om iets meer te drinken.
- Zwaardere mensen zweten meer. Extra vetjes maakt extra warm :) Meer drinken dus!
- Alcohol droogt uit. Zie mijn post over alcohol. Neem een glaasje water naast je wijntje en de volgende dag voelt een stuk prettiger!
- Droog weer. Je hebt meestal niet eens door dat je zweet omdat het gelijk verdampt. Dus ook als je denkt dat je niet zweet, genoeg extra drinken!
- Van sporten ga je ook zweten. Als je het goed doet in ieder geval haha.
- Van zout en/of eiwitrijk eten krijg je ook dorst. Het verwerken van eiwitrijkvoedsel geeft bepaalde afvalstoffen waarvoor je vocht nodig hebt om deze te kunnen afvoeren. Hetzelfde geldt voor zout.
Wat drinken?
Water is altijd goed.
Koffie en thee zijn ook prima. Het is een hardnekkige fabel dat koffie vochtafdrijvend werkt. Je moet er wel sneller plassen (maar dus niet meer). Cappuccino of koffie met suiker bevat natuurlijk wel calorieën, dus als je af wilt vallen kan je je koffie beter zwart drinken. Eigenlijk is een ouderwets “normaal” kopje koffie heerlijk!
Door drinken kan je überhaupt snel veel calorieën binnen krijgen. Opletten dus! Zonde als je super goed bezig bent met gezond eten en dan ongemerkt het aantal calorieën van een complete lunch wegklokt. Kies dus light frisdranken als je graag iets anders drinkt dan water. En opletten met die hippe biologische drankjes! Deze bevatten vaak veel suiker.
Sapjes hebben compleet onterecht het label “gezond”. Okee, okee er zitten vitamines in, maar die zitten er ook in (en meer) als je er geen sap van maakt. Met sapjes krijg je ongemerkt heel veel calorieën en suiker binnen. Bedenk maar hoeveel sinaasappels je moet persen voor een glaasje sinaasappelsap. Maar de belangrijke vezels krijg je weer niet of minder binnen. Na het drinken komen de suikers als een bom in één keer in je bloedbaan. Dit komt doordat je lijf niets hoeft te verteren. Je lichaam gaat als een malle aan de slag met de suikers en slaat ze snel op. En jij? Jij knalt zo door in een suikerdip. Dus… eet je fruit lekker. Door het kauwen en de vezels in het fruit komen de suikers veel minder snel in je bloed. Je hebt geen last van een suikerdip en krijgt toch alle belangrijke vitamines en vezels binnen!
Wat gebeurt er eigenlijk als je te weinig drinkt? Je lichaam moet op temperatuur blijven en afvalstoffen lozen, dus wordt er vocht onttrokken aan de cellen en van tussen de weefsels. Als je erg uitgedroogd bent zit er zo weinig vocht in je huid dat het recht op blijft staan als je het hebt beet gepakt met twee vingers. Zelf heb ik het nooit gezien, maar het klinkt niet erg prettig. Bij minder ernstige uitdroging kan je ook al vervelende effecten merken zoals: sufheid, hoofdpijn, vermoeidheid, misselijkheid, braken, diarree, gebrek aan eetlust, etc…
Wat minder mensen weten is dat je ook teveel kan drinken. Watwat? Ja echt waar. Je lichaam went aan de hoeveelheid water die het krijgt. Als je veel drinkt, krijg je sneller dorst. Voor je het weet kom je in een vicieuze cirkel. Om eerlijk te zijn, zit ik daar heel mijn leven al in. Echt waar. Ik moet mijn best doen om niet heel de dag te drinken. Als je teveel drinkt kan je zelfs klachten krijgen, zoals hoofdpijn (check, gehad).
In korte tijd heeeeel veeeeeel drinken is levensgevaarlijk. Super scary, maar je kan je eigen cellen laten ontploffen van de vocht als je heel veel in één keer drinkt. Dat werkt zo. Het vochtniveau in en rond je cellen wordt geregeld door de verhouding van vocht en natrium (dit zit in zout). Normaal zit er meer natrium in je bloed dan in je cellen. Als je dus heeeeeel veeeeel gedronken hebt in een heeeeel korte tijd, dan is het natriumgehalte in je bloed absurt laag. Er zit immers vooral water in je bloed. In je cellen zit in verhouding tot je bloed veel natrium. Om dit evenwicht te herstellen gaat het water uit je bloed de cellen in. Normaal is dit goed. Maar als er veel te veel water in je bloed zit, gaat er ook veel te veel water je cellen in. Het kan dus zelfs zo ver gaan dat je cellen ontploffen, met alle levensbedreigende gevolgen van dien. Dit wordt watervergiftiging genoemd.
Mensen die heel veel gezweet hebben en daardoor veel natrium hebben verloren, lopen ook risico op watervergiftiging. Daarom is het belangrijk om dan ook zout te eten of te drinken. Denk aan extreem hete dagen in tropische gebieden of na een flinke koortsaanval. Vandaar het kopje bouillon bij zieke mensen.
Water, water, lekker helder water. Ohhhh help!
